Xi măng phát thải thấp (low-carbon cement hoặc green cement) là loại xi măng được sản xuất với công nghệ hoặc nguyên liệu giúp giảm đáng kể lượng khí nhà kính - đặc biệt là CO₂ – trong toàn bộ vòng đời sản phẩm. Việc sử dụng loại xi măng này mang lại nhiều lợi ích rõ rệt cả về môi trường, kinh tế và xã hội.
Xi măng phát thải thấp sẽ giúp giảm 30–70% lượng CO₂ so với xi măng Portland truyền thống.

So sánh lượng phát thải của xi măng Portland và xi măng phát thải thấp

Như chúng ta đã biết xi măng là một trong những ngành công nghiệp phát thải CO₂ lớn nhất thế giới (chiếm khoảng 7–8% tổng phát thải toàn cầu).

Lợi ích về môi trường: Xi măng phát thải thấp sẽ giúp giảm 30–70% lượng CO₂ so với xi măng Portland truyền thống (tuỳ công nghệ và phụ gia); Sử dụng phụ gia khoáng (tro bay, xỉ lò cao, đá vôi nghiền mịn...) thay thế một phần clinker; Quá trình sản xuất ít tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch, giảm lượng bụi, NOx, SOx thải ra môi trường.

Lợi ích kinh tế: Tiết kiệm chi phí sản xuất: Việc giảm tỷ lệ clinker – phần tiêu tốn nhiều năng lượng nhất – giúp tiết kiệm nhiên liệu (than, dầu), điện năng, chi phí bảo trì thiết bị chịu nhiệt; Các công trình ngày càng yêu cầu chứng nhận xanh (LEED, LOTUS...) nên việc sử dụng xi măng phát thải thấp giúp nhà thầu và chủ đầu tư tiếp cận dự án lớn, quốc tế; Trong tương lai gần, các sản phẩm vật liệu phát thải cao sẽ bị đánh thuế nhập khẩu vào các thị trường như EU (CBAM), Mỹ... Việc sử dụng xi măng xanh giúp giảm thiểu chi phí phát sinh.

Lợi ích kỹ thuật – công trình:  Tăng độ bền và tuổi thọ công trình: Một số loại xi măng phát thải thấp có khả năng chống xâm thực cao (sulfat, clorua...), tăng độ bền lâu cho công trình hạ tầng; Nhờ kiểm soát tốt nhiệt thuỷ hoá, xi măng này phù hợp với các khối bê tông lớn (đập thủy điện, cầu cảng...) giúp giảm nứt sớm.

Lợi ích xã hội và phát triển bền vững: Tận dụng phế thải công nghiệp (tro bay, xỉ lò cao, đá vôi thải...) góp phần giảm lượng rác thải công nghiệp; Doanh nghiệp sản xuất và sử dụng xi măng phát thải thấp sẽ được ghi nhận là tiên phong trong phát triển bền vững, tăng uy tín thương hiệu; Hướng đến ngành VLXD xanh, hiệu quả năng lượng và ít carbon…

10 lợi ích xi măng phát thải thấp mang lại

1. Giảm đến 30–50% lượng khí CO₂ so với xi măng Portland truyền thống nhờ sử dụng phụ gia khoáng (xỉ, tro bay, đá vôi, SCMs…).

2. Góp phần giảm ô nhiễm không khí, hạn chế hiệu ứng nhà kính và phù hợp với các cam kết Net Zero, COP26, NDC quốc gia.

3. Sản xuất tiêu tốn ít nhiệt hơn (nhờ thay thế clinker bằng vật liệu khác), giảm tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch.

4. Một số loại xi măng ít phát thải có tính kháng sunfat, chống ăn mòn cốt thép và tuổi thọ cao hơn trong môi trường khắc nghiệt.

5. Tái sử dụng tro bay, xỉ lò cao, silica fume… giúp giảm chất thải và khai thác tài nguyên tự nhiên.

6. Phù hợp với tiêu chuẩn công trình xanh (LEED, LOTUS, EDGE…), dễ được chấp thuận trong các dự án hạ tầng lớn.

7. Có thể tiếp cận nguồn vốn xanh, trái phiếu xanh, các khoản ưu đãi tín dụng hoặc chính sách miễn giảm thuế.

8. Nâng cao hình ảnh doanh nghiệp, dễ tiếp cận thị trường xuất khẩu có tiêu chuẩn môi trường cao (EU, Nhật, Mỹ…).

9. Xi măng phát thải thấp được người tiêu dùng, chủ đầu tư ưu tiên lựa chọn, đặc biệt trong các dự án nhà ở sinh thái, đô thị bền vững.

10. Giúp ngành xi măng chuyển dịch theo hướng tuần hoàn, tiết kiệm tài nguyên, thân thiện với môi trường.

Kết luận
Kết quả tính toán cho thấy rằng, xi măng siêu sulfat có lượng phát thải CO2 thấp nhất trong tất cả các loại xi măng. Lượng CO2 phát thải trong xi măng siêu sulfat giảm khoảng 10 lần so với xi măng OPC, trong khi đó xi măng xỉ lò cao và xi măng đa cấu tử cũng làm giảm phát thải CO2 lần lượt là 5,4 lần và 3,6 lần.

Xi măng phát thải thấp, hay còn gọi là xi măng không phát thải hoặc xi măng phát thải ít, là giải pháp hướng tới mục tiêu giảm thiểu tác động môi trường của ngành công nghiệp xi măng, đặc biệt là lượng khí thải CO2.

Việc sử dụng xi măng phát thải thấp mang lại nhiều lợi ích như giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ môi trường và giảm sự phụ thuộc vào tài nguyên thiên nhiên. Tuy nhiên, việc triển khai xi măng phát thải thấp cũng đối mặt với một số thách thức, đặc biệt là chi phí đầu tư ban đầu và các rào cản kỹ thuật.